κ. Μανωλόπουλε, ασφαλώς έχετε ήδη συνολική εικόνα της κατάστασης του πανεπιστημίου. Τι περιμένατε να βρείτε όταν αναλαμβάνατε τα καθήκοντα σας και τι βρήκατε;
κ. Τράντη, ευχαριστώ για την ευγενική φιλοξενία και την παραχώρηση χώρου στο περιοδικό του Ινστιτούτου σας. Έχω προμηθευθεί τα τελευταία τεύχη του και σας συγχαίρω για την ποιότητά του, τόσο στο περιεχόμενο όσο στη μορφή.
Όπως γνωρίζετε, η νέα Διοικούσα Επιτροπή του ΠΔΜ ήδη συμπλήρωσε τους 5 μήνες ζωής. Η εικόνα όπου βρισκόμαστε είναι πλέον καθαρή σε όλα τα μέλη της Διοικούσας. Αναφερόμενος κυρίως στους πανεπιστημιακούς που είναι μέλη της Διοικούσας, σε ένα βαθμό είχαμε μια γενική εκτίμηση για την κατάσταση του ΠΔΜ σε ακαδημαϊκό επίπεδο μέσω συνεργασιών, συμμετοχών σε επιτροπές κλπ. Ο τόπος μας είναι μικρός και γνωριζόμαστε όλοι μεταξύ μας. Αλλά και τα μέλη της Διοικούσας που δεν είναι πανεπιστημιακοί, λόγω της προγενέστερης καταξιωμένης επαγγελματικής τους πορείας αμέσως ομογενοποιήθηκαν στο ακαδημαϊκό περιβάλλον.
Ήταν γνωστό ότι το ΠΔΜ απαρτίζεται από τμήματα διαφόρων ταχυτήτων. Τα αυτοδύναμα με πολυετή παράδοση και τα μη αυτοδύναμα. Τα πολυτεχνικά τμήματα στην Κοζάνη και τα τμήματα ανθρωπιστικών σπουδών και τεχνών στη Φλώρινα. Αυτά τα χαρακτηριστικά έχουν ως αποτέλεσμα την ύπαρξη αποστάσεων μεταξύ των τμημάτων, όχι μόνο με τη γεωγραφική έννοια αλλά κυρίως με την έννοια της διάθεσης συνεργασιών και της όσμωσης . Τι σημαίνει εξάλλου η λέξη «πανεπιστήμιο». Είναι ένας χώρος (campus) όπου οι επιστήμες συνυπάρχουν και αλληλεπιδρούν. Εμείς λοιπόν είμαστε περισσότερο ένα σύνολο ανεξάρτητων τμημάτων παρά ένα campus. Σε οποιοδήποτε πανεπιστήμιο αλλά κυρίως σε ένα νέο πανεπιστήμιο, αυτά τα φαινόμενα αποτελούν προβλήματα και ο δρόμος για την επίλυση τους είναι μακρύς καθώς αποτελούν περισσότερο ζητήματα κουλτούρας τα οποία δεν επιλύονται με διοικητικά μέτρα.
Κατά δεύτερο λόγο διαπιστώθηκε ότι ο διοικητικός μηχανισμός του πανεπιστημίου οικοδομήθηκε με πολλαπλά κριτήρια και με ανορθόδοξο τρόπο. Επί παραδείγματι, πολύ μικρό ποσοστό των εργαζομένων έχει ενταχθεί μέσω διαδικασιών ΑΣΕΠ. Αυτό έχει ως συνέπεια η διοίκηση να μην είναι ένας ουδέτερος μηχανισμός, πράγμα που συμβαίνει στα μεγάλα και παλιά πανεπιστήμια, όπως το ΑΠΘ από το οποίο προέρχομαι. Οι συγγενικές και οι φιλικές σχέσεις (δηλαδή, ο νεποτισμός και ο φαβοριτισμός) αλλά και οι πολιτικές σχέσεις (με τη έννοια του πελατειακού συστήματος) ελάχιστα πρέπει να υπεισέρχονται στον ακαδημαϊκό χώρο, για να μην πω ότι πρέπει να σταματούν στις πύλες του. Όλα αυτά τα αναφέρω με όλη την εκτίμηση προς τα στελέχη της διοίκησης. Δηλαδή, δεν είναι θέμα ανθρώπων όσο είναι θέμα δομών και νοοτροπιών.
Πέρασαν οκτώ χρόνια από την ίδρυση του Πανεπιστημίου. Τι προχώρησε, τι δεν προχώρησε και τι έπρεπε να είχε προχωρήσει κατά την άποψή σας;
Μετά από 8 χρόνια ύπαρξης και λειτουργίας το ΠΔΜ δεν έχει κατακτήσει την αυτοδυναμία του, ούτε είχε εξασφαλίσει τις βασικές του υποδομές. Συγκρινόμενο με το συνομήλικο Πανεπιστήμιο της Πελοποννήσου σαφώς υστερεί στους τομείς αυτούς. Το τελευταίο είναι ήδη αυτοδύναμο και έχει εκλέξει τις πρώτες του πρυτανικές αρχές, ενώ σε μεγάλο βαθμό έχει λύσει το στεγαστικό του πρόβλημα. Δεν είναι δυνατόν όταν το ζητούμενο είναι η αυτοδυναμία, να προκηρύσσονται σωρηδόν χαμηλόβαθμες θέσεις ΔΕΠ (Διδακτικού και Ερευνητικού Προσωπικού). Και ενώ επί σειρά ετών εφαρμόζεται αυτή η πρακτική, δεν είναι δυνατόν να γίνεται ξαφνικά αλλαγή πορείας. Αυτές είναι διοικητικές ασυνέχειες. Πηγαίνουμε δια της τεθλασμένης ενώ υπάρχει η ευθεία. Το δικό μας λοιπόν πανεπιστήμιο, θέλετε από τις πράξεις και παραλείψεις του υπουργείου, θέλετε από τις πράξεις και παραλείψεις των φορέων του έμεινε πίσω. Το μερίδιο ευθύνης παρακαλώ επιμερίστε το εσείς. Αλλά ας μη μεμψιμοιρούμε πάντα ως νεοέλληνες για τις ευθύνες της πολιτικής ηγεσίας.
Με βάση την εμπειρία σας από τα Πανεπιστήμια του εξωτερικού πως θα έπρεπε να είχε αναπτυχθεί το δικό μας; Ποιοι παράγοντες λειτούργησαν στρεβλωτικά;
Το θέμα είναι γενικότερο και δεν αφορά ειδικά στο ΠΔΜ. Η γνωστή συζήτηση των τελευταίων μηνών δεν είναι άνευ αντικειμένου. Το ελληνικό περιφερειακό πανεπιστήμιο στήθηκε στη βάση γενικότερων πολιτικών, κομματικών και τοπικιστικών αναγκών και όχι με βάση ένα εθνικό χωροταξικό σχέδιο ούτε με βάση την εθνική και την τοπική οικονομία και την αγορά εργασίας. Και πρέπει να είναι σαφές ότι με τον όρο τοπική οικονομία δεν εννοείται το real estate ούτε οι επιχειρήσεις εξυπηρέτησης των φοιτητών. Οι τομείς αυτοί πρέπει να είναι τα «παράπλευρα οφέλη» και όχι τα κυρίαρχα.
Που οφείλεται το γεγονός ότι ορισμένα πράγματα ενώ έπρεπε να είχαν υλοποιηθεί (π.χ. οι κτιριακές υποδομές) δεν έγινε τίποτε σχεδόν μέχρι σήμερα και τι μέλει γενέσθαι από εδώ και στο εξής;
Ακανθώδες το κτιριακό πρόβλημα. Υπήρξαν παλινδρομήσεις και χάθηκε χρόνος. Και η καθυστέρηση αυτή πλέον αντικειμενικά δυσκολεύει περισσότερο τα πράγματα λόγω της γενικότερης οικονομικής κατάστασης. Ρεαλιστικά, γενεές φοιτητών θα αποφοιτήσουν χωρίς να έχουν γνωρίσει την έννοια του campus, όπου αγόρια και κορίτσια διαφόρων ειδικοτήτων μπορούν να μοιράζονται τους ίδιους χώρους μόρφωσης και αναψυχής μαζί με τους καθηγητές τους. Ωστόσο, σας διαβεβαιώνω ότι η Διοικούσα Επιτροπή θεωρεί αυτό το θέμα ως ύψιστης προτεραιότητας και κινείται προς όλες τις κατευθύνσεις για την δρομολόγηση της επίλυσής του, τόσο για την πόλη της Κοζάνης, όσο και για της Φλώρινας.
Ακούγεται πολύ έντονα η εφαρμογή ενός σχεδίου Καλλικράτη και στην Τριτοβάθμια Εκπαίδευση. Τι μέλει γενέσθαι με το δικό μας πανεπιστήμιο;
Το λεγόμενο σχέδιο Καλλικράτης για την Τριτοβάθμια Εκπαίδευση δεν θα υπάρξει αυτό καθ’εαυτό όπως συνέβη στην περίπτωση της Τοπικής και Νομαρχιακής Αυτοδιοίκησης. Στην σύνοδο των πρυτάνεων η οποία διεξήχθη τον Ιούνιο στο Δίον, η υπουργός κ. Άννα Διαμαντοπούλου εξήγγειλε τα κύρια σημεία ενός νέου νόμου πλαίσιο για την τριτοβάθμια εκπαίδευση, ο οποίος θα ψηφισθεί περί το Φεβρουάριο μετά από διαδικασίες διαβούλευσης και διαλόγου. Μέσα από αυτόν νόμο, λοιπόν, θα θεσμοθετηθούν οι διαδικασίες στις οποίες αναφέρεστε. Η εκτίμησή μας είναι ότι το ΠΔΜ δεν πρόκειται να θιχθεί από τις διαδικασίες του νόμου αυτού. Το ίδρυμα θα συνεχίσει να υπάρχει στο ακαδημαϊκό στερέωμα.
Ποια είναι η τύχη του Παν. Δυτ. Μακεδονίας τη στιγμή που σε απόσταση 120 περίπου χιλιομέτρων δραστηριοποιούνται τρία μεγάλα πανεπιστήμια (Θεσ/νίκης, Θεσσαλίας, Ιωαννίνων) με σοβαρό έργο και υποδομές; Τι πρέπει να κάνει για να επιβιώσει;
Κατ’αρχήν ένα πανεπιστήμιο είναι οι άνθρωποί του. Πρέπει να καταβληθεί κάθε προσπάθεια ώστε το ΠΔΜ να στελεχωθεί αξιοκρατικά με διδάσκοντες και ερευνητές όχι μόνο με εθνική αναγνώριση αλλά με διεθνές κύρος. Δεύτερον, είναι τα προγράμματα σπουδών, προπτυχιακά και μεταπτυχιακά. Αυτά πρέπει να προσαρμόζονται στις εξελίξεις της επιστήμης αλλά και στις εθνικές και τοπικές αναπτυξιακές ανάγκες. Επί παραδείγματι, η Διοικούσα έχει στην ατζέντα της τις έννοιες της λεγόμενης πράσινης και αειφόρου ανάπτυξης, ενός ευρέος διεπιστημονικού κλάδου πολύ κρίσιμου για την περιοχή μας. Βεβαίως, οι γενικότερες υποδομές, καθώς και οι υπηρεσίες προς τη σπουδάζουσα νεολαία και την κοινωνία της πόλης (Κοζάνης και Φλώρινας) δεν πρέπει να υπολείπονται. Ωστόσο, πρέπει να γίνει κατανοητό ότι πλέον ο ανταγωνισμός δεν είναι μεταξύ Ιωαννίνων, Βόλου, Κοζάνης κοκ αλλά μεταξύ των πανεπιστημίων όλου του κόσμου συμπεριλαμβανομένης της Ανατολικής Ευρώπης, της Κίνας και όλων των μεγάλων αναπτυσσόμενων χωρών (BRIC). Από το ανταγωνισμό αυτό κινδυνεύουν όλα τα ελληνικά πανεπιστήμια, άλλο περισσότερο και άλλο λιγότερο. Αυτό είναι ένα από τα αποτελέσματα της παγκοσμιοποίησης.
Ποιο είναι το όραμά σας για το Παν. Δυτ. Μακεδονίας και τι προτίθεστε να κάνετε προς αυτή την κατεύθυνση; Μέχρι που είστε διατεθειμένος να φτάσετε;
Εκ των πραγμάτων η θητεία μας δεν θα είναι μακρά. Η Διοικούσα οφείλει να παραδώσει το ΠΔΜ στους καθηγητές του και το προσωπικό του, με την έννοια ότι θα πρέπει σε εύλογο χρόνο το ΠΔΜ να καταστεί αυτοδύναμο και να προκηρυχτούν πρυτανικές εκλογές. Ωστόσο, οι σπασμωδικές και ευκαιριακές κινήσεις για την προσέλκυση Διδακτικού και Ερευνητικού Προσωπικού δεν εξυπηρετούν το στόχο μας. Η αυτοδυναμία ΔΕΝ είναι αυτοσκοπός Η αυτοδυναμία χωρίς αξιοκρατία θα έχει πλείστες όσες αρνητικές συνέπειες. Είναι γνωστό στην ακαδημαϊκή κοινότητα ότι αν η πρώτη κρίσιμη μάζα που θα έρθει σε ένα τμήμα δεν διακρίνεται από την απαιτούμενη επιστημονική επάρκεια αλλά εκλέγεται κατ’οικονομία, τότε η δεδομένη ποιότητα θα αναπαραχθεί. Το καλό θα αναπαράγει το καλό, το μέτριο θα αναπαράγει το μέτριο. Αυτός είναι αδήριτος κανόνας. Η αυτοδυναμία λοιπόν με επιλογές χαμηλής ποιότητας δεν εξυπηρετεί το πανεπιστήμιο (άρα την κοινωνία, τη νεολαία, την πόλη) αλλά προσωπικές στρατηγικές. Σε αυτό είμαστε σαφείς.
Το δεύτερο σκέλος των προσπαθειών μας που θα αναπτυχθούν με το νέο ακαδημαϊκό έτος αφορούν στα προγράμματα σπουδών και κυρίως των μεταπτυχιακών, όπου θα επιδιωχθεί η ομογενοποίηση των μεμονωμένων προσπαθειών μέσω της υιοθέτησης μετά από διάλογο ενός ενιαίου εσωτερικού κανονισμού λειτουργία με προγραμματισμό, απολογισμό και συλλογικό έλεγχο. Πρέπει να τονώσουμε τη δημοκρατική διαφάνεια σε όλα τα επίπεδα: το αξιολογικό, το οικονομικό κλπ.
Σε σχέση με κτιριακό πρόβλημα αναφερθήκαμε προηγουμένως. Στο βραχύ μελλοντικό της βίο η Διοικούσα αυτή καθήκον έχει να παραδώσει κάτι περισσότερο απ’ότι βρήκε. Ειδικά για την πόλη της Κοζάνης, μία προοπτική που θα διερευνηθεί σε βάθος είναι μέσω των ΣΔΙΤ, δηλαδή μέσω των προγραμμάτων συνεργασίας του δημοσίου και του ιδιωτικού τομέα.
Ποιο είναι το μήνυμά σας προς τους φορείς και την τοπική κοινωνία για το πανεπιστήμιο και τι αναμένετε από την πλευρά τους;
Δεν νομίζω ότι δικαιούμαι να στείλω μήνυμα προς τους φορείς και την τοπική κοινωνία. Η μητέρα μου κατάγεται από τη Δυτική Μακεδονία (Άργος Ορεστικό) και έρχομαι με σεβασμό στον τόπο. Το μόνο που μπορώ να κάνω είναι μοιραστώ τις σκέψεις μου μαζί σας. Ένα πανεπιστήμιο δεν είναι project μία δεκαετίας ή μίας εικοσαετίας, μίας ανάσας δηλαδή. Αισθάνθηκα δέος όταν μπήκα σε ιστορικά πανεπιστήμια της Βορείου Αμερικής και της Ευρώπης, όπου δίδαξαν οι θεμελιωτές των επιστημών αλλά και οι σύγχρονοι πρωτοπόροι της. Μη ξεχνούμε ότι υπάρχουν δυτικοευρωπαϊκά πανεπιστήμια με ζωή αιώνων (Μπολόνια από το 1088, Οξφόρδη 1117, Κέμπριτζ 1209, Σορβόννη 1253, Πανεπιστήμιο Καρόλου στην Πράγα το 1348). Ένα πανεπιστήμιο λοιπόν είναι ένας ζωντανός οργανισμός που ξεπερνά τα ανθρώπινα όρια. Οι θεσμοί αυτοί στηρίζονται στις παραδόσεις. Και οι παραδόσεις αυτές είναι που πρέπει να οικοδομηθούν, όχι με διοικητικά μέτρα, όχι στη διάρκεια της θητείας ενός πρύτανη αλλά με το πέρασμα του χρόνου και καθώς το ίδρυμα θα αναπαράγεται επιτελώντας το σκοπό του (παραγωγή και μετάδοση γνώσης) και επικοινωνώντας αμφίδρομα με την κοινωνία, όχι στη βάση οικονομικών μικρο-συμφερόντων αλλά με γνώμονα ότι αποτελεί τον πνευματικό φάρο που κάνει γνωστή τη Δυτική Μακεδονία στην Ευρώπη και σε όλο τον κόσμο.
Ευχαριστώ.
Σύντομο βιογραφικό.
Ο Γιάννης Μανωλόπουλος είναι Καθηγητής και Πρόεδρος στο Τμήμα Πληροφορικής του ΑΠΘ. Έχει δίπλωμα Ηλεκτρολόγου Μηχανικού από το ΑΠΘ (1981), ενώ από το ίδιο ίδρυμα έχει λάβει και το Διδακτορικό του Δίπλωμα (1986). Έχει εργασθεί ως ερευνητής και διδάσκων στο University of Toronto (1984-85), στο University of Maryland at College Park (1993-94) και στο Πανεπιστήμιο Κύπρου (2000-01). Επιστημονικώς Υπεύθυνος 30 ερευνητικών και αναπτυξιακών έργων με χρηματοδότηση από την Ευρωπαϊκή Ένωση, το Ελληνικό δημόσιο και ιδιωτικούς φορείς. Βασικός συνδιοργανωτής 14 διεθνών/εθνικών συνεδρίων και μέλος άνω των 100 επιτροπών προγράμματος διεθνών/εθνικών συνεδρίων. Έχει δημοσιεύσει άνω των 250 μελετών σε διεθνή περιοδικά και συνέδρια, ενώ έχει συγγράψει 4 βιβλία στην αγγλική γλώσσα και 8 βιβλία στην ελληνική γλώσσα. Για το έργο του αυτό έλαβε άνω των 3000 ετεροαναφορών. Τέλος, υπήρξε επιβλέπων 15 διδακτόρων, εκ των οποίων πολλοί εργάζονται σε διάφορα πανεπιστήμια, όπως το ΑΠΘ, το Πανεπιστήμιο Αιγαίου, το Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας, το Πανεπιστήμιο Στερεάς Ελλάδας, το ΑΤΕΙ Θεσσαλονίκης, το Πανεπιστήμιο της Almeria στην Ισπανία και το Πανεπιστήμιο του Hildesheim στη Γερμανία.
http://e-pili.gr/wordpress/?p=2815
Πηγή: e-pili.gr
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου